In 2017 werd de Stad Brugge opgeschrikt door vier eenzame overlijdens. Deze confronterende vaststelling was de aanleiding voor een actieplan ‘Vierkant tegen eenzaamheid’. Op 3 oktober 2017 werd met een 140-tal geïnteresseerden uit zeer diverse sectoren nagedacht over de invulling van dit actieplan tijdens de startconferentie ‘Vierkant tegen eenzaamheid’.
In oktober 2018 werd een vervolgconferentie ‘Vierkant tegen eenzaamheid’ georganiseerd. Op deze conferentie werden de resultaten van dit eerste actiejaar tegen het licht gehouden en verdere inspiratie opgedaan hoe we in Brugge verder rond dit thema actief kunnen blijven.
Alle aanwezigen op beide conferenties hebben mee nagedacht over de invulling van dit actieplan. De voorstellen van die dag zijn zoveel als mogelijk behouden en verwerkt in het actieplan.
Het actieplan is opgebouwd rond vier krachtlijnen
4. sensibiliseren en mobiliseren
Onder elk van deze vier krachtlijnen hebben we vier concrete acties ondergebracht die ondertussen in uitvoering zijn of uitgevoerd zullen worden. Zo krijgen we een krachtig 4x4 antwoord op de vraag hoe we eenzaamheid in Brugge kunnen terugdringen.
Bedoeling is om elk van deze acties in de praktijk te brengen. Dit moet ons niet alleen helpen om eenzaamheid meteen aan te pakken. Het moet daarnaast ook lessen opleveren over hoe we dit thema ook in de toekomst verder kunnen aanpakken.
Hieronder de zestien acties uit het actieplan
Met deze eerste krachtlijn willen we beter zicht krijgen op de problematiek in Brugge: hoeveel mensen worden getroffen? Wat is hun profiel? Welke oorzaken kunnen we onderscheiden? Op de startconferentie van 3 oktober kwam al naar voor dat iedereen kan worden geconfronteerd met eenzaamheid en isolement. Toch zijn er een aantal risicofactoren die de kans op eenzaamheid vergroten: alleenstaand zijn, ouderdom, armoede en van vreemde afkomst zijn.
ACTIE 1: een beter beeld krijgen van de buurten en bewoners die kwetsbaar zijn
Via deze actie brengen we samen met het steunpunt Sociale Planning van de Provincie de kwetsbare gebieden in Brugge in kaart. Voor Brugge zijn de meest kwetsbare gebieden Sint-Pieters, Zeebrugge en de binnenstad. Stad, OCMW en Mintus werken in deze gebieden reeds met een buurtgerichte aanpak. Daarnaast zijn er natuurlijk nog vele kleinere kernen waar er een grotere aanwezigheid is van een alleenstaande, oudere/of armere bevolking waar we aandacht willen geven aan de problematiek van eenzaamheid.
ACTIE 2: aftoetsen van het actieplan bij relevante ervaringsdeskundigen
Dit actieplan is heel interactief en cocreatief tot stand gekomen: 140 mensen hebben mee nagedacht tijdens de startconferentie. Om voeling te blijven houden met de complexe realiteit van eenzaamheid zullen we dit actieplan regelmatig terugkoppelen en actualiseren i.s.m. relevante organisaties: de Brugse dialoogtafels met armoedeverenigingen, de seniorenraad, de jeugdraad, het netwerk ‘Brugge(n) voor jongeren’ en het netwerk ‘Brugge warme stad’ . We plannen ook een nieuwe bijeenkomst die voorlopig gepland staat in 2021.
ACTIE 3: denkoefening ‘Wat is eenzaamheid?’ in samenwerking met ervaringsdeskundigen
Om nog beter te begrijpen hoe eenzaamheid en isolement ontstaan en opgevangen kunnen worden, nodigen we ervaringsdeskundigen en andere partners uit om mee na te denken over wat eenzaamheid voor hen betekent en wat kan helpen om eenzaamheid tegen te gaan.
Samen met Compassionate Brugge en andere partners gaan we 'eenzame overlijdens' meer onder de aandacht brengen door eerst op zoek te gaan wat we verstaan onder dit gebeuren. Ook de intentie om mensen die met een verlieservaring te maken krijgen extra te ondersteunen, start bij het 'weten' wie deze mensen zijn.
ACTIE 4: één centraal meldpunt om eenzaamheid en isolement te melden
De vraag naar één centraal meldpunt was tijdens de startconferentie overduidelijk: één nummer waar mensen in eenzaamheid terechtkunnen. De Stad Brugge en het OCMW wilden niet in de val trappen om opnieuw een zoveelste apart telefoonnummer in het leven te roepen, integendeel. Eenzaamheid is een zaak van iedereen en moet dus ook zo gemakkelijk mogelijk te melden zijn.
Daarom werd gekozen om het bestaande algemeen meldnummer van Brugge uit te rusten om ook meldingen van eenzaamheid en isolement op te vangen. De achterliggende opvolging werd uitgetekend zodat deze meldingen door de juiste diensten van Stad en OCMW of Mintus behandeld worden.
Het centrale meldpunt 050 44 8000 is bereikbaar elke werkdag van 8.30 tot 17.00 uur. Het meldpunt is ook bereikbaar via de website van de Stad Brugge www.Brugge.be/meldpunt. Dit meldpunt moet voor zowel de Bruggelingen als voor de professionele krachten een kanaal zijn om signalen van eenzaamheid te melden.
We willen iedereen dan ook oproepen om zelf in de buurt of de directe omgeving mee alert te zijn voor isolement en eenzaamheid en dit te melden. Geval per geval wordt onderzocht hoe er best gereageerd wordt en wat er kan worden gedaan om eenzaamheid of isolement te verminderen.
Dit centraal meldnummer blijven we onder de aandacht brengen bij de Brugse bevolking door het verdelen van ons promomateriaal via bijeenkomsten, organisaties, evenementen bv.: ‘frigo’magneten' met daarop het centrale meldnummer en ook nog een aantal andere bruikbare telefoonnummers om dringende tussenkomsten en sterk verontrustende signalen op te vangen, het corona-meldkaartje bij alle 65+, postkaartjes 'Verlicht je buurt', flyer/postkaart 'Vierkant tegen eenzaamheid, enz.
Deze zijn ook beschikbaar op verschillende plaatsen op aanvraag waaronder de onthaal Hoogstraat 9, Het Huis van de Bruggeling, de vrijwilligerscentrale, ...
Niemand loopt te koop met zijn eenzaamheid en dus zal het belangrijk zijn om voldoende tentakels te hebben die eenzaamheid detecteren. Ook hier hebben we vier concrete acties om dit vorm te geven.
ACTIE 5: de telefoonketting stimuleren
Een outreachende manier om eenzaamheid en isolement te detecteren zijn opbelacties. Zo werd er geëxperimenteerd met een telefoonketting en beeldbellen waar senioren elkaar moesten opbellen.
In de coronoperiode werden vanuit Stad, OCWM en Mintus twee grote opbelacties georganiseerd namelijk naar alle 85+ en mantelzorgers naast de kleine opbelacties van onze verschillende diensten naar hun eigen cliënten.
In maart 2020 werden ook de babbelbuddy's opgericht. We matchen hier twee personen die op regelmatige basis in onderlinge afspraak met elkaar een babbeltje doen op afstand via brief, telefoon of chat in een vriendschappelijke en ongedwongen sfeer. Meer info via babbelbuddy Brugge
ACTIE 6: experimenteren met nieuwe technologieën om eenzaamheid te detecteren.
Het OCMW van Brugge wil nieuwe technologieën inschakelen om de detectie van eenzaamheid te versterken.
We pogen om in de toekomst alle hulpverleners in Brugge (outreachers) de kans geven om online/blended hulp te introduceren in hun werking door hen een tablet aan te bieden die ze kunnen meenemen op huisbezoek met de bedoeling preventief te werken tegen eenzaamheid door drempels te verlagen, contacten te stimuleren en mensen (digitaal) te helpen groeien
ACTIE 7: de 85+ bevraging
Om een goed beeld te krijgen op een belangrijk risicogroep willen we alle 85-plussers bevragen op hun risico op eenzaamheid en isolement. Daarvoor sturen we vrijwillige senioren het pad op om deze bevraging te helpen realiseren. Dit wordt waar mogelijk gekoppeld aan de bestaande peperkoekenactie, die nu al vanuit de Dienst Welzijn wordt georganiseerd waar ook wordt gescreend op eenzaamheid en isolement.
Waar we stoten op ouderen die te maken hebben met eenzaamheid of isolement, kan 'Team Bezorgd' vanuit de dienstencentra of het bezoekteam die bestaat uit vrijwilligers van de seniorenadviesraad ingeschakeld worden om huisbezoeken te doen.
ACTIE 8: alerte deurprofessionals
Heel wat professionals,burgers en vrijwilligers komen aan of voorbij de deur en kunnen zo helpen eenzaamheid en isolement te detecteren. Om deurprofessionals alerter te maken voor deze problematiek werden reeds vormingen rond eenzaamheid georganiseerd voor o.a. gemeenschapswachten, de wijkinspecteurs van de lokale politie, maaltijdbedelers en poetshulp van het OCMW. We streven naar een train de trainer om iedereen de kans te geven deze vorming te laten plaatsvinden bij eigen personeel, vrijwilligers of geïnteresseerden.
Stad en OCMW willen de vele lokale actoren verbinden: er bestaan vele initiatieven en organisaties die een bijdrage kunnen leveren aan het tegengaan van eenzaamheid en isolement. Daar waar mogelijk, wenselijk en haalbaar willen Stad en OCMW deze samenbrengen.
ACTIE 9: Brugs Charter Vierkant tegen eenzaamheid
Alle Bruggelingen, Brugse instellingen en organisaties willen we uitdagen om zich uit te spreken: ‘Vierkant tegen eenzaamheid’. Met de ondertekening van een Charter willen we bewustwording realiseren en openheid tot samenwerking rond dit thema stimuleren.
ACTIE 10: betere afstemming van de professionele thuiszorg en partners in eerstelijnszorg
Met het Samenwerkingsverband Eerste Lijn (SEL), het Trefpunt Zorg en het Geïntegreerd Breed OnthaaL (GBO) wordt onderzocht hoe er sterker samengewerkt kan worden voor de eerste lijn rond het thema eenzaamheid en isolement.
ACTIE 11: buurtzorgnetwerk in Brugge sterker maken
De buurt is een ideale vertrekbasis om ook rond eenzaamheid succesvol te zijn. Naast het versterken van buurtactiviteiten wil de Stad Brugge, OCMW en Mintus ook de samenwerking tussen buurtprofessionals én buurtbewoners versterken door buurtzorgnetwerken te organiseren, buurtverbinders en kwartiermakers in te schakelen en een ruimer publiek te bereiken met de diensten-en buurtcentra.
ACTIE 12 de vierkante tafels van Brugge
De ‘Langste tafel’ is een initiatief van Bond Zonder Naam en Samenlevingsopbouw vzw om verbondenheid in de buurt te stimuleren. Ondertussen hebben we reeds drie succesvolle edities achter de rug waar samen met diverse partners, buurtcomités en organisaties op verschillende locaties een ‘Vierkante tafel van Brugge’ hebben georganiseerd in de week van de verbondenheid.
In 2020 hebben we door de coronacrisis een eerste editie van de 'Langste stoel' laten plaatsvinden als vervanging van de 'Langste tafel'. Alle burgers werden uitgedaagd om hun stoel buiten te zetten en samen met de buren 'op afstand' te klinken op verbondenheid.
Het uiteindelijke doel van het hele actieplan is dat Bruggelingen en professionals gevoelig zijn en aandacht hebben voor de thematiek van eenzaamheid en isolement en waar nodig, mogelijk en wenselijk tot actie overgaan.
ACTIE 13 campagne ‘Vierkant tegen eenzaamheid’ brengen we regelmatig onder de aandacht
Via dit persmoment willen we aandacht trekken op het actieplan en de rol van de Bruggelingen en Brugse organisaties hierin. We zullen ook regelmatig via het stadsmagazine BIS en de websites van Stad en OCMW de verschillende acties onder de aandacht brengen. Ook via de Facebookpagina ‘Vierkant tegen eenzaamheid’ posten we regelmatig informatie én op de facebookgroep 'Vierkant tegen eenzaamheid Brugge' kan iedereen zijn reacties en acties delen.
ACTIE 14: buurtcomités blijven ondersteunen en waarderen en uitdagen om ook met burenhulp aan de slag te gaan
Om de band met de buurtbewoners te versterken, blijven de Brugse buurtcheques een uitstekend middel om activiteit voor, door en met buurtbewoners te stimuleren. Zo kon de buurtcheque tijdens de coronacrisis gebruikt worden om jouw buurt/straat te versieren in kader van de actie 'Verlicht je buurt'.
Daarnaast blijven we buurtcomités ook uitdagen om een stap verder te gaan dan een buurtfeest en aan de slag te gaan met ‘Burenhulp’: kleine acties om buren te stimuleren, elkaar te helpen bij kleine hulpvragen, te gaan wandelen met elkaar, kaartjes schrijven naar elkaar, het geven van een rouwpostkaartje bij een overlijden in de buurt, .... Dit komt niet alleen sociale cohesie ten goede, het kan ook helpen om eenzaamheid te detecteren en aan te pakken.
ACTIE 15: buurtbanken om het kleine ontmoeten in de buurt te versterken
Op de startconferentie van 3 oktober 2017 was er een grote vraag naar meer ontmoeting in de buurt door een simpele bank op straat. De Stad blijft investeren in een kwaliteitsvol openbaar domein waarbij ontmoeten gestimuleerd wordt, bijvoorbeeld bij de heraanleg van ’t Zand. Maar ook buurtcomités en andere geïnteresseerden willen we uitnodigen en uitdagen om zelf ook dit soort ontmoetingspunten te organiseren. Via de Brugse Buurtcheques en de Buurtoppepper kunnen buurtcomités zélf een buurtbank maken en deze een plaats geven in de buurt. We werken hiervoor samen met House of Time, een jongerenproject i.k.v. Triënnale 2018.
ACTIE 16: via een nieuwe website www.brugge.be/vrijwilligerswerk stimuleren we vrijwilligerswerk in de buurt
Via www.brugge.be/vrijwilligerswerk kan men op zoek gaan naar vrijwilligerswerk in de buurt. Men kan ook een profiel op de website achterlaten zodat organisaties die werken rond eenzaamheid en burenhulp deze vrijwilligers gemakkelijker kunnen vinden.
Nieuwsbrief
Contactinformatie
-
Huis van de Bruggeling
Frank Van Ackerpromenade 2 (Stationsplein) 8000 Brugge